Eg vil gjerne kommentere Harald Nilsen sitt innlegg Språk om språk i GD 7.1 januar i forhold til hans etter mi meining litt vel optimistiske påstand om at skoleelevar er svært bevisste på skiljet mellom deira bruksspråk utanfor skolen og det som språket det er venta dei skal bruke i skolesamanheng.

Dette er nok generelt korrekt, og Nilsen bruker jo også den velkjende frasen ”forskning har også vist” at…” for å underbyggje dette. Skoleelevar taklar som regel fint  å skifte mellom ulike tekstsjangrar etter mål og behov. Ein finn vanlegvis få innslag av SMS-språk og uttalebasert staving (dialekt) i skolestilar. Dei fleste elevane er svært aktive på SMS og i ulike Internett-forum. I motsetnad til det ein skulle tru, skriv nok elevane mykje meir i dag enn elevar gjorde før Internett blei tilgjengeleg for folk flest. Det som er typisk for desse kommunikasjonsarenaene, er at det ikkje er nokon som kommenterer eller korrigerer (skrift-)språket.

Ein føresetnad for kommunikasjonen i sosiale forum på Internett er gjerne at ein aksepterer kvarandre som likeverdige, og at det er mogleg å skrive utan at ein må tenkje på raudpennen til læraren. Det er nok ein av dei viktigaste grunnane til at elevar faktisk produserer ein stor mengde tekst i dag. Det er sjølvinitiert skriving med vekt på innhald og mål i staden for på formelle sider. Ein kan godt seie at elevane utviklar og vidareutviklar sin språkkompetanse gjennom denne typen kommunikasjon. Men hovudtrekket er jo nettopp at det formelle og normative er svært underordna eller heilt fråverande. Det kan nærmast vere språkleg anarki i enkelte samanhengar. Og det er vel og bra og positivt på mange måtar. Men…

Internett har komme for å bli. Vi har blitt avhengige av nettet og veit å bruke og setje pris på alle moglegheitene som ein har. Google er per i dag ein av dei største aktørane på Internett, og grunnen til at vi alle kjenner til firmaet Google, er søkjemotoren deira. Informasjonsmengda på Internett er så stor at ein er nøydd til å ha gode søkjemaskiner og ikkje minst gode søkjekunnskapar. Dessverre er søkjemaskinene som regel baserte på korrekt staving. Det nyttar altså ikkje å skrive ”æ ælske dæ” i søkjefeltet på Google når ein vil finne setninga ”eg elskar deg” eller  ”jeg elsker deg”. For så vidt er  det komplisert nok i Noreg der vi har to offisielle skriftspråk som er likestilte, og som formelt sett kan brukast i alle samanhengar. Men dersom det skulle komme så langt at ein ikkje har nokon skrivenormer lenger, ville det i praksis vere heilt umogleg å finne informasjon på nettet, og då kan ein del av målet og funksjonen med kommunikasjonen bli borte fordi det ”viktige” ein har tenkt å dele med resten av verda, kanskje rett og slett ikkje blir funne på verdsveven.

Bortsett frå kommunikasjon på Internett vil nok formell skrivekompetanse framleis vere ein viktig kompetanse i yrkeslivet, og når eg ser på tekstane til studentane mine som har tenkt å bli norsklærarar, ser eg ikkje akkurat lyst på framtida for norskfaget i skolen. Eg klarer i alle fall ikkje å lære studentane å skrive på eitt år, når dei ikkje har lært det i løpet av tretten år i skolen. Så eg treng hjelp av lærarar ”der ute” som ikkje berre fokuserer på alle dei positive sidene ved fri og uformell skriving, men som skjønner at dei fleste tekstsjangrar i vaksenverda faktisk krev ein god del formelle kunnskapar for at ein skal lykkast i arbeidslivet.