|
Trafikkskiltsemantikk
Særleg
uvanleg ekstra stor elgfare …
Kva gjer
ein som trafikant når ein ser eit trekantskilt med ein elg på? Den
raude trekanten signaliserer at ein skal vere ekstra merksam og
førebudd. I dette tilfellet gjeld det moglegheita for at elg kan
dukke opp langs eller på vegbanen.
Mange barnefamiliar vil kanskje sjå litt ekstra nøye i
terrenget langs vegen. Det hadde jo vore fint å faktisk sjå ein elg
ein gong. Men som regel blir ein ”skuffa”. Trass i at det finst
periodar med litt betre sjansar (større fare?) for å sjå elg, dukkar
det i grunnen sjeldan opp nokon elg når ein ser etter han, sjølv om
ein vrid hovudet i alle retningane og lover ut dusør til den første
som klarer å skode ein elg.
Trafikkskiltet (den raude trekanten med ein elg
i midten) gjer ein i utgangspunktet merksam på moglege
trafikkfarlege situasjonar, mens naturelskaren kan tolke skiltet som
ein bodskap om at naturen stiller med noko ekstra spennande å sjå
på. Men det same korleis ein tolkar skiltet, vil ein som regel vere
litt ekstra merksam på terrenget langs vegen. Skiltet gjer altså i
praksis det det skal på ein måte.
I dei fleste tilfella er skiltet utstyrt med eit
tilleggsskilt der det står noko om kor lang strekninga er der ein
skal vere merksam på elg eller der det er ein viss (større?) sjanse
for å sjå elg. Men skiltet kan også vere utstyrt med eit ekstra
skilt med utfyllande tekst. Mellom Trondheim og Oslo kan ein sjå
ulike variantar av den utfyllande teksten. Men det ein kan spørje
seg, er kva funksjon teksten eigentleg har.
Som sagt, ser ein eit trekantskilt med ein elg
på, er ein ekstra merksam på at det kan dukke opp elg langs eller på
vegbanen. I utgangspunktet kan det jo dukke opp elg meir eller
mindre kvar som helst langs norske vegar. Men nokre stader er
moglegheita eller risikoen – alt etter korleis ein ser på det –
større enn andre stader. Kva gjer ein så når det står ”Stor elgfare”
under skiltet? Ein viser endå litt større merksemd. Men kva når det
står ”Særleg stor elgfare”? Kor mange sansar skal ein bruke for å
reagere riktig på dette skiltet? Eller kva med ”Ekstra stor elgfare”?
Finst det nokon retningslinjer for kor fort eller sakte ein skal
køyre når ein ser skiltet med denne teksten i forhold til den litt
mindre dramatiske teksten?
Ein skal tilpasse farta etter trafikkforholda.
Det må sjåføren alltid vurdere etter dei rådande forholda der og då.
Men er vi i stand til å handtere trafikkskiltsemantikken i dette
tilfellet? ”Ekstra stor elgfare” burde jo nesten vere ein garanti
for at ein treffer på elg. Men når ein t.d. så ser skiltet ”Uvanleg
stor elgfare”, må ein verkeleg spørje seg korleis ein skal rangere
dei ulike tekstane i forhold til kvarandre. Er ”uvanleg stor”
relativt sett større enn ”ekstra stor” eller ”særleg stor”? Går det
an å bruke prosentrekning på desse uttrykka? Skal ein vere uvanleg
merksam på trafikkforholda i dette tilfellet?
Spørsmålet er om er ein nøydd til å bruke desse
tilleggsskilta fordi det har gått ”inflasjon” i dei vanlege
elgskilta og dei fleste faktisk ikkje reknar med å sjå nokon elg,
sjølv om ein ser eit skilt med ein elg på. Variasjon er jo elles òg
ein kjend pedagogisk teknikk. Eller er tilleggsskilta der for at
turistane skal bli forvirra, eller kanskje skjønne at det faktisk er
alvor, slik at dei ikkje skal stele dei populære elgskilta? For
levande elg ser dei jo som regel ikkje langs vegen når ein ønskjer
det…
Personleg kan eg ikkje sjå nokon grunn til at
det skal vere behov for noko utfyllande skilt i tillegg til det
eintydige ”Elgfare”. Står det ”Elgfare”, køyrer ein litt ekstra
varsamt og ser etter elg. Er det då behov for ein så nyansert
”skiltsemantikk” som ein har i dag? Burde det då kanskje stå
”Uvanleg stor fotgjengarfare” ved fotgjengarovergangane i sentrum …? |